ETNOILUSTRACJE

Wystawa prezentuje barwne narracje wizualne autorstwa Moniki Michaluk, powstałych we współpracy z Michałem Stachowiakiem. Prace utrzymane są w estetyce etnodizajnu i odwołują się w bezpośredni sposób do źródeł etnograficznych, obiektów, a także opowieści konkretnych osób.
Podczas ekspozycji zobaczyć można m.in. Etnoilustracje bamberskie (wydawcą projektu jest Wydawnictwo Miejskie Poznania); specjalną pracę zrealizowaną dla Instytutu im. Oskara Kolberga, a także Etnoilustracje podkarpackie – motywy, które właśnie dołączyły do cyklu.

Etnoilustracje podkarpackie – Cykl ten przedstawia sceny odwołujące się do ludowej wizji świata czyli specyficznej filozofii życia mieszkańców dawnej wsi, która zafascynowała kiedyś etnografów, a dziś również miłośników tradycyjnego sposobu patrzenia na własną tożsamość. Nowe sceny zostały wypracowane wspólnie z badaczami Muzeum Etnograficznego im. Franciszka Kotuli w Rzeszowie, a powstały na kanwie materiałów archiwalnych i wywiadów z najstarszymi mieszkańcami regionu, przeprowadzonymi w ramach projektu pt. Tradycje wielkanocne Podkarpacia. Badania terenowe, wspieranego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Od źródeł do współczesności
Celem współpracy muzeum z projektantami jest ocalenie od zapomnienia i popularyzacja dziedzictwa regionu w świadomości powszechnego odbiorcy, szczególnie familijnego (zgodnie z Konwencją UNESCO z 2003 roku o ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego poprzez mi. identyfikowanie, dokumentowanie, promowanie i przekazywanie różnych aspektów tego dziedzictwa). Właśnie dlatego powstały Etnoilustracje podkarpackie, niekonwencjonalna interpretacja lokalnych wspomnień ale też narracja na temat obiektów etnograficznych, pozyskanych przez muzeum w trakcie procesu badawczego. Obiekty te można odnaleźć zarówno w anegdotach jak i wśród bogactwa graficznych szczegółów, z których składają się przedstawione sceny.

Zabawa nie tylko od święta
Celem Etnoilustracji podkarpackich oraz wydarzeń skupionych wokół tej części projektu jest adaptacja i przełożenie efektów badań na jeszcze większe zainteresowanie pracą i zasobami Muzeum Etnograficznego im. Franciszka Kotuli w Rzeszowie. Ze względu na rotację ludności napływowej w regionie oraz zmieniający się styl życia mieszkańców lokalna tradycja jest coraz rzadziej kultywowana i coraz mniej rozumiana. Jest również coraz mniej osób, które mogą przekazać następnemu pokoleniu wiedzę na temat przeszłości regionu oraz związanych z nim obyczajach. Chcemy zainspirować odbiorców, szczególnie tych najmłodszych, by odwiedzali Muzeum Etnograficzne i zauważyli, że wiąże się ono nie tylko ze światem nauki ale też z rozrywką i nowymi doświadczeniami. Kluczem do tych doświadczeń są właśnie opowieści i przekazy międzypokoleniowe, również te związane z dawnymi formami świętowania. Ponowne odkrycie tych zasobów może stać się prawdziwą podróżą w czasie i zabawą z udziałem każdego, kto chce sięgnąć źródeł i zrozumieć świat, w którym żyjemy.

Siła opowieści
Do opracowania Etnoilustracji podkarpackich wybrano te aspekty lokalnej obrzędowości, które szczególnie charakteryzują region i wciąż są dostępne dla przeciętnego odbiorcy. Pierwszy projekt jest tematycznie związany z Turkami, czyli podkarpacką strażą grobową, która oprócz uczestnictwa w uroczystościach wielkanocnych do dziś aktywnie działa na rzecz swoich społeczności poprzez ich reprezentowanie i podtrzymywanie lokalnych tradycji (takich jak np. święcenie pól, porządkowanie grobów). Szczególnie wyróżniającym się atrybutem jest tutaj mundur Turka – nie tylko jako dzieło okolicznych twórców ale też znak honorowej postawy. Druga narracja dotyczy praktyk z regionu, związanych z rzemiosłem i zwyczajami pastuszymi (tj. wiosenne granie na fujarkach wierzbowych). Ta praca jest szczególnym ukłonem w stronę podkarpackiej przyrody. Honoruje też patrona Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie – Franciszka Kotulę – wybitnego etnografa i dokumentalistę tzw. folkloru słownego – przekazów ustnych, podań, gadek i międzypokoleniowych doświadczeń.

wernisaż: 15 września 2019 roku, niedziela, godz. 14:00
czas trwania wystawy: 15.09–31.10.2019
Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie, Rynek 6

Projekt „Tradycje wielkanocne Podkarpacia. Badania terenowe” został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz ze środków finansowych Województwa Podkarpackiego.