Stanisław Naróg- wirtuoz drewna i koloru

Stanisław Naróg (1922- 1998) zamieszkały w Żołyni pochodził z Brzózy Stadnickiej. Był twórcą zabawek ludowych, przedstawicielem ośrodka zabawkarskiego w Brzózie Stadnickiej. Typowymi produktami tego ośrodka były zabawki wycinane z desek: wózki z konikami pełnymi i płaskimi, koniki pełne na kółkach, ptaszki trzaskające skrzydłami, taczki,  kołyski, wirujące lalki (pajace), samochody, samoloty, traktory, terkoczące kółka, wózki dla lalek. W zdobnictwie nie wykorzystywano snycerki, malowano natomiast (używając farb anilinowych) stylizowane motywy roślinne zielone i czerwone na żółtym tle.

Stanisław Naróg zabawkarstwem zajął się dopiero w dorosłym życiu, traktując je jako zajęcie dodatkowe, obok pracy na roli. Rzemiosła uczył się z pomocą szwagra, poznając  kanony stylistyczne brzózańskiego ośrodka. Z czasem, zachęcony sukcesem w konkursie „Sztuka ludowa i amatorska województwa rzeszowskiego” w 1972 r. oraz stałymi zamówieniami, poszerzał asortyment produkowanych zabawek, dodając nowe wzory i bogatsze wzornictwo. Stopniowo wyzwalał się z ograniczeń wynikających ze stylistyki zabawek wykonywanych w Brzózie Stadnickiej.  Obok tradycyjnych wzorów wykonywał także ruchome zabawki przedstawiające dwóch kowali (lub chłopa i niedźwiedzia) uderzających na przemian młotami, gęsi lub kury dziobiące ziarno, ruchome tracze, kółka-terkotki itp. Zabawki zdobił nie tylko farbami anilinowymi, ale także olejnymi, wzbogacając ich kolorystykę i motywy zdobnicze. Uczestniczył w wielu konkursach organizowanych przez „Cepelię” i muzea.

Zdobył I Nagrodę w konkursie: „Współczesna zabawka ludowa” (Kraków 1976 r.) i „Twórczość ludowa dla dziecka” (Toruń 1976 r.), Nagrodę im. O. Kolberga (1992 r.). Uzyskał również honorowy tytuł Zabawkarza Roku 1995 podczas Jarmarku Ludowej Sztuki Zabawkarskiej w Leżajsku.

Praca przy zabawkach była treścią jego życia, był wielkim znawcą sztuki zabawkarskiej. Świadomy swoich dokonań obdarowywał muzea sporymi kolekcjami własnych prac.

Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie posiada kolekcję ponad 150 zabawek Stanisława Naroga. Wśród nich są zabawki ruchome: osadzone na kijku i przeznaczone do pchania: np. terkoczące kółka, „klepaki” (ptaki, motyle), wiewiórkę-dobosza, dziobiące kury, elementy wirujące (lalki, wiatraczki, kury), skaczące kółeczka. Drugą grupę stanowią zabawki przeznaczone do ciągnięcia (z otworem lub oczkiem do zaczepienia sznurka), a znajdziemy tutaj przede wszystkim różnorakie pojazdy: m.in. ciężarówkę, walec drogowy, ciągnik z przyczepą, a także zaprzęgi: wóz z krowami, dorożkę z końmi oraz wóz z dyszlem, wasążek, koguta, jeźdźca na koniu.

Znajdziemy również  zabawki  typowo dziewczęce, związane z zabawą z lalą tj.: wózki, kolebacze, koniki dla lalek, a także lale z wózkiem.  Ponadto koniki na biegunach oraz drobne zabawki tj. „pukawki”, terkotki, grzechotki, dziobiące kurki, kowale, dzięcioły.

Skip to content