Dawny i współczesny świat szklanych obrazów

Kolekcja malarstwa ludowego na szkle, prezentowana na wystawie „Dawny i współczesny świat szklanych obrazów”, przedstawia wielowątkowy pejzaż wsi na przestrzeni XIX i XX wieku. Zróżnicowana tematyka obrazów znajdujących się na wystawie, odzwierciedla nie tylko przemiany krajobrazu wiejskiego ale także podkreśla przemiany dokonujące się w świadomości i technice zarówno twórców jak i odbiorców malarstwa ludowego. Dzięki życzliwości Muzeum Narodowego w Krakowie, zwiedzający będą mogli zapoznać się z kolekcją znajdująca sie niegdyś w zbiorach Muzeum Przemysłowego w Krakowie, a od 1950 roku w Dziale Rzemiosła Artystycznego i Kultury Materialnej Muzeum Narodowego w Krakowie. Proporcjonalny wkład w organizację wystawy wniosło Muzeum Tatrzańskie im. Dra T. Chałubińskiego w Zakopanem, które na wystawę wypożyczyło zarówno najstarsze obrazy na szkle jak i te malowane niedawno lub współcześnie. Gromadzone na przestrzeni wielu lat obrazy, do zasobów muzealnych trafiały dzięki licznym zakupom lub darowiznom również od prywatnych kolekcjonerów. W tym kontekście, obrazy na szkle zebrane na wystawie, przedstawiają nie tylko poszczególne tematy i techniki malarstwa ludowego ale także są wizualnym świadectwem odradzania się, rozwoju i nobilitacji tej dziedziny w oczach społeczeństwa na przestrzeni XIX i XX wieku. Historia malarstwa ludowego na szkle to zarazem historia wielu rodów (rodzin), które z pokolenia na pokolenie tworzyły obrazy w formie świętego wizerunku, początkowo na użytek sąsiadów lub z potrzeby serca a nierzadko również dla zarobku. Na wystawie, przygotowanej przez Rzeszowskie Muzeum Etnograficzne, będzie można zatem zobaczyć obrazy zarówno malarzy starszego pokolenia Eweliny Pęksowej, Heleny Roj – Ciaptakowej, Zdzisława Walczaka, Władysława Walczaka – Banieckiego, a także współczesnych twórców; Barbary Banieckiej – Dziadzio, Janiny Walczak, Anny Pitoń, Agnieszki Górkiewicz i wielu innych.
Współcześnie ta dyscyplina przeżywa swoisty renesans, a ponieważ obrazy na szkle stały się obecnie produktem komercyjnym i są dostępne zarówno na Podhalu, jak i na Śląsku, Mazowszu, Kurpiowszczyźnie, wystawa ma również przybliżyć tę tematykę mieszkańcom Podkarpacia. Kontrastowe zestawienia kolorów i żywe barwy sprawiają, że malarstwo ludowe na szkle przeżywa swój rozkwit znajdując swoich odbiorców zarówno w kraju jak i za granicą. Stosując odwrotny cykl malowania, bez dalszych i bliższych planów, na wewnętrznej powierzchni szyby coraz częściej obok postaci świętych pojawiają się sceny rodzajowe z życia wsi, ilustracje legend i zwyczajów ludowych.

Dzięki życzliwości Stowarzyszenia Twórców Ludowych z Lublina, na wystawie będzie dystrybuowane wydawnictwo autorstwa A. Błachowskiego pt. „Malarstwo na szkle. Tradycje i współczesność polskiej sztuki ludowej”, które znakomicie dopełnia tematykę poruszaną na wystawie.

Damian Drąg