Radosny czas Wielkiej Nocy

W tradycji ludowej cykl uroczystości wielkanocnych, zapoczątkowuje Niedziela Palmowa, symbolizująca wiosenne ożywienie przyrody i zwycięstwo słońca nad mroczną zimą. Zielone liście palmy rzucane Jezusowi w hołdzie podczas wjazdu do Jerozolimy, w powszechnej świadomości mieszkańców wsi zostały zastąpione przez wierzbowe gałązki z kotkami, które symbolizują cyklicznie odradzające się życie. Obsypane „baziami” gałązki wierzby, wraz z pierwszymi zielonymi pędami kłokoczki, tataraku, czy też barwinku przystrajano wstążkami, bibułkowymi kwiatami i tak wykonane palmy święcono w kościołach wierząc, że jej gałązki zatknięte w polu zabezpieczą „zagony” przed gradobiciem. Poświeconymi w kościele palmami wielkanocnymi młodzież uderzała się wzajemnie wykrzykując „Palma bije nie ja biję, za sześć noc wielka noc”, przekazując sobie tym samym wzajemnie, siły witalne drzemiące w zielonej gałęzi. W podobnym kontekście kulturowym funkcjonują jajka, które pojawiają się w wielu mitach i są przedstawiane jako źródło wszelkiego początku, a ponieważ każde jajko zawiera w sobie zarodek życia, były one również symbolem płodności i urodzaju. Na nadejście wiosny, powszechnie traktowanej jako początek roku, należało się odpowiednio przygotować umartwiając się i poszcząc aby w dniu Zmartwychwstania (tj. ostatecznego zwycięstwa słońca nad siłami ciemności) sprowokować urodzaj spożywając jajka, którymi nierzadko również się dzielono wierząc, że wypowiadane wówczas życzenia będą miały magiczna moc spełniania się.
 
Zdobienie pisanek wielkanocnych ma wzmocnić ich moc, podkreślić ich magiczną i obrzędową funkcję. Jajka powszechnie farbowano używając naturalnych barwników, nakładając wcześniej za pomocą wosku określony wzór. Umieszczany na jajkach ornament był uzależniony od indywidualnych zdolności dziewczyny, która je wykonywała. Bardzo często tradycyjne techniki zdobienia pisanek jak również wzory ukształtowane w pewnych regionach, były powtarzane tworząc niepowtarzalna i różnobarwną mozaikę ornamentów i kolorów, którą można obejrzeć na wystawie przygotowanej w Muzeum Etnograficznym w Rzeszowie.

 

Skip to content