Bocian w kulturze ludowej
Jednym z ptaków, który najbardziej kojarzy nam się z polską wsią jest bocian biały. Nic w tym dziwnego, skoro 66%...
Przygotowaliśmy dla Państwa specjalny przewodnik internetowy po wybranych zwyczajach i obrzędach Wielkiej Nocy na Podkarpaciu. Niestety w tym roku wiele z tych pięknych tradycji nie będzie celebrowanych z powodu zaistniałej sytuacji. Tym bardziej pragniemy pielęgnować pamięć o nich w formie jaka akurat jest najbardziej dostępna.
Istotę Świąt Wielkanocnych, które obchodzimy w okresie wiosennym, stanowią dwa związane ze sobą elementy: odrodzenie się życia człowieka poprzez śmierć i Zmartwychwstanie Jezusa, oraz przyrody – po zimowej martwocie.
Ich kulturotwórcze znaczenie przejawia się w bogatej obrzędowości i związanej z nią pobożności ludowej. Początkowo świętowanie Zmartwychwstania Pańskiego trwało cały tydzień, zaś od końca XI w. obchody te ograniczono do trzech dni, by ostatecznie zarządzenie papieskie z 2. połowy XVIII w. skróciło je do dwóch dni, co trwa do czasów współczesnych.
Zachęcamy do zapoznania się z naszym regionalnym dziedzictwem związanym z okresem wielkanocnym.
Materiał przygotowała ekipa podkarpackie.przestrzeń otwarta
https://www.facebook.com/watch/?v=528661438025900
Jednym z ptaków, który najbardziej kojarzy nam się z polską wsią jest bocian biały. Nic w tym dziwnego, skoro 66%...
Kora i liście wierzby były używane jako środki lecznicze już w starożytnej Grecji. Stosowano je przy lekkim przeziębieniu, czy też...
Święty Jan Nepomucen urodził się w Pamuku koło Pragi. Szybko rozwijającą się karierę kościelną przerwało mu uwięzienie, torturowanie i w...
Tego dnia zwykle kończono wszystkie ważniejsze prace w polu (rozpoczęte w Zwiastowanie). W praktyce gospodarczej oznaczało to zakończenie okresu wiosennego....
„Święty Józef kiwnie brodą, idzie zima na dół z wodą” W Polsce przez całe wieki bardzo gorliwie wypełniano zalecenia Kościoła...
25 marca w kościele katolickim obchodzona jest uroczystość Zwiastowania Pańskiego. Święto to wprowadzono w kościele wschodnim już w V w....
„PRIMA APRILIS ALBO NAJPIERWSZY DZIEŃ KWIETNIA DO ROZMAITYCH ŻARTÓW MODA STAROLETNIA….” Wacław Potocki Najstarsze jej ślady wskazują perskie święto radości,...
Imię Zofia, czyli Sophia pochodzi z języka greckiego i oznacza mądrość, która w chrześcijaństwie była odnoszona do Bożej Mądrości –...
Według przekazów św. Florian urodził się ok. 250 r. na terenie dzisiejszej Austrii. Był dowódcą wojsk cesarza Dioklecjana, stacjonował wraz...
Cała zimę bydło spędzało w ciasnych i dusznych stajniach, w bardzo ciężkich warunkach. Z powodu opóźniającej się wiosny i braku...
Zwyczaje związane z dniem św., Marka świadczą, że był kiedyś uważany za koniec wiosny gospodarczej. Do tego dnia powinny już...
Maj z uwagi na budząca się do życia przyrodę miał w obrzędowości ludowej szczególne miejsce, natomiast w kościele katolickim jest...
W okolicach Łańcuta, Leżajska i Przeworska w Niedzielę Palmową spotkać można było tzw. Żaczków. Byli to chłopcy w wieku szkolnym,...
Środa Popielcowa, zwana ze staropolska Środą Wstępną, kończy karnawał i rozpoczyna w kościele katolickim czterdziestodniowy okres Wielkiego Postu, symbolizujący pobyt...
Misteria Muzyka zawiązana z okresem Wielkanocy ma historie sięgającą początków chrześcijaństwa. Około IV wieku zaczęły kształtować się obrzędy Wielkiego Tygodnia,...
W Polsce wiek XIII jest okresem rozbicia dzielnicowego, rozdarcia dopiero co zjednoczonych pod berłem Chrobrego ziem, państwo słabło. Kler zdawał...
Gorzkie Żale, to obok Drogi Krzyżowej, jedno z najbardziej popularnych w Polsce nabożeństw, które na stałe wrosło w wielkopostną tradycję....
Wielki Post jest czasem refleksji i wyciszenia. Na wsi przed II wojną Światową dało się tę atmosferę odczuć znacznie mocniej...
W środę wypadającą w oktawie Wielkanocy czytane są podczas mszy św. wersety Ewangelii św. Łukasza mówiące o dwóch uczniach zmierzających...
W Wielopolu Skrzyńskim ważnym atrybutem świąt wielkanocnych jest „turecki bęben”[1]. Z instrumentem tym wiąże się legenda, wg której król Jan...
Specyficznym elementem obrzędowym Wielkiego Czwartku był zwyczaj zwany „judaszem”. Wywodzący się z rytuału niszczenia kukły uosabiającej śmierć i odchodzącą zimę,...
Woda towarzyszy ludzkości od początków świata. Występuje w micie kosmogonicznym, kiedy to Bóg i Diabeł dryfują po wodzie, a Bóg...
Choć dziś tradycja święcenia pokarmów w Wielką Sobotę jest nam doskonale znana, warto zauważyć, że dawniej przykładano do tego zwyczaju...
Z obchodami Świąt Wielkanocnych związany jest zwyczaj trzymania straży przy urządzanym w kościołach Grobie Chrystusa, od Wielkiego Piątku do rezurekcji....
„Palma bije, nie ja biję, za tydzień wielki Dzień, za sześć noc Wielkanoc!” W Niedzielę Palmową, w tradycji ludowej zwaną...
Znaczenie kulturowe jajka połączone jest przede wszystkim z tkwiącym w nim zarodkiem życia i energią, a tym samym jego inicjalnością....
Istotnym i bardzo ciekawym elementem obrzędowości wielkanocnej było tzw. „zawiązywanie dzwonów”, które miało miejsce w Wielki Czwartek. Przez kolejne dni,...
„W Wielki Piątek staliśmy na warcie przy grobie Chrystusa. W mundurach, w pasach, z toporkami przy bokach, a jeszcze szły...
Tradycję wystawiania Straży Grobowej zainicjował w 1983 r. Stanisław Wrona z Husowa który przeprowadził się do Wysokiej w 1969 r....
Nazwa Turki wywodzi się od historii o powracających z bitwy wiedeńskiej w 1683 r. i przyprowadzonych stamtąd tureckich jeńcach....
Początki oddziału związane są z powracającymi spod Wiednia mieszczanami Radomyśla biorącymi pośrednio udział w bitwie pod Wiedniem w 1683 r....
Grupa powstała w latach 50. XIX w. z inicjatywy proboszcza księdza kanonika Franciszka Wincentego Szaynoka, który objął probostwo w...
W 1922 roku w Mazurach powstała Straż Ogniowa. Od początku swojego istnienia członkowie Straży pełnili służbę przy Grobie Pańskim: początkowo...
Zgrupowanie to powstało w 1881 r. na pamiątkę powstania w Weryni (jak głosi tradycja), a jej założycielem był Marcin Osiniak...
Gwardia Narodowa im. Tadeusza Kościuszki z Majdanu Zbydniowskiego wg tradycji ustnej została założona około 1818 r. przez właściciela dużego majątku...
Straż Grobowa w Ulanowie jest jedną z najbardziej rozbudowanych i niejednorodnych grup, pełniących wartę przy grobie Chrystusa w okresie wielkanocnym....
Jeden z najstarszych oddziałów Wielkanocnej Straży Grobowej zwana Gwardią Narodową. Założona w 1772 roku w czasie konfederacji barskiej, brała udział...
Tradycja straży grobowych w Bieździedzy miała początek w XVI w. za czasów Marcina Broniewskiego, właściciela Bieździedzy, który przebywał w Jerozolimie,...
Za datę powstania oddziału turków w Chałupkach Dębniańskich przyjmuje się 1946 r. Chałupki będące wówczas przysiółkiem Dębna, nie miały jeszcze...
Pierwsze, pośrednie informacje, o istnieniu turków w Grodzisku pochodzą z przełomu XIX i XX w., rekrutowali się oni z mieszczan...
Wśród licznych pisanek znajdujących się w zbiorach Muzeum szczególną uwagę zwracają pisanki pozyskane przez Franciszka Kotulę podczas badań terenowych prowadzonych...
Pisanki w zbiorach Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli, stanowią świadectwo bogactwa polskiej kultury ludowej oraz niewyczerpane źródło inspiracji dla współczesnych...
Chrystus Frasobliwy jest przedstawieniem dobrze znanym, szczególnie na Podkarpaciu i w Małopolsce. Jego figurki stawiane były często przed wiejskimi chałupami...
W Muzeum Etnograficznym im. F. Kotuli w Rzeszowie znajduje się obrazek na szkle zatytułowany „Pierwszy wygon wiosenny” namalowany przez Bronisława...
W kwietniu wypada dzień św. Wojciecha, do którego nawiązuje eksponat będący w zbiorach Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie....
Do okresu wielkanocnego, bezpośrednio nawiązuje eksponat będący w zbiorach Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli, przedstawiający Mękę Pańską. Jest to rzeźba...
Okres Wielkiego Postu był czasem wyrzeczeń, wyciszenia i refleksji. Przyjezdni kaznodzieje i zakonnicy prowadzili Misje. W domach i przy kapliczkach...
Ciekawymi zwyczajami związanymi z Wielkanocą, są straże przy Grobie Pańskim, zwane turkami. Zwyczaj ten do dziś praktykowany jest przez mężczyzn...
Człowiek już przed wiekami zwrócił uwagę na to, że pewne przedmioty z jego otoczenia wydają dźwięki. Spostrzeżenia te początkowo były...
Przygotowujemy: Jajka, barwnik do jaj lub kolorową bibułę, ocet, wosk pszczeli, pisak, świecę Jajka – najlepiej białe, bez pieczątek, myjemy,...